Wychodzenie z nałogu – wywiad z terapeutami uzależnień

W jaki sposób się uzależniamy?

Z uzależnieniem jest tak jak z nauką wiersza. Wielokrotne powtarzanie tej samej czynności powoduje, ze zaczynamy bezrefleksyjnie ją powtarzać. Oczywiście jest to takie uproszczenie, gdyż rzeczywiste uzależnienie się czy to od substancji (uzależnienia substancjalne) czy to od czynności (uzależnienie czynnościowe) dzieje się na poziomie komórek nerwowych mózgu. Każdej tej czynności, czy to zażywaniu substancji, czy wykonywaniu uzależnionej czynności, towarzyszą specyficzne gratyfikacje, co uzależniony odbiera jako ,,nadzwyczajną przyjemność’ ( różna skala obieranych wrażeń). A że jesteśmy tak skonstruowani, że lubimy doznawać przyjemności, zaczynami je wielokrotnie powtarzać. Szczególnie ma to miejsce wśród osób, które w życiu osobistym mają więcej deficytów przyjemności, są nieśmiałe, małomówne, są zamknięte, czują się małoatrakcyjne, niedowartościowane. Doświadczają wielu niepowodzeń życiowych i gorzej sobie radzą z niepowodzeniami, są mniej odporne na frustracje i stres. Środki psychoaktywne stają się wtedy przysłowiową drogą na skróty, które poprawią funkcjonowanie na przysłowiową ,,chwilę”. Zamiast uczyć się, czy pracować przez dłuższy okres czasu, można zażyć specyfik i już nie trzeba ślęczeć godzinami nad książkami. Efekt jest natychmiastowy! Owa zaniżona odporność na frustrację jest czynnikiem predysponującym do poszukiwania ,,drogi na skróty”, a droga na skróty w prostej linii wiedzie nieszczęśnika do szybkiego uzależnienie się i wpadnięcia w zgubne sidła nałogu.

Czy z nałogu można wyjść o własnych siłach?

Można, przy czym samo powstrzymywanie się od nie palenia, jest tylko częściowym sukcesem. Właściwym sposobem porzucenia palenia jest sięgnięcie do źródła, a właściwie do źródeł palenia, do przyczyn, ponieważ jak każde uzależnienie, palenie tytoniu jest warunkowanym zachowaniem. Dostarcza palaczowi szereg wymiernych gratyfikacji i to one sprawiają, że palacze tytoniu tak chętnie sięgają po kolejnego papierosa. Najlepszą droga do rozstania się z paleniem papierosów jest profesjonalna terapia, która oprócz fachowej pomocy, dostarcza palaczowi wiedzy dotyczącej nałogu, jego przyczyn, uwarunkowań. Pozwala lepiej zrozumieć swoje deficyty społeczne, które również przyczyniają się do zachowań problemowych. W końcu terapia wzmacnia i rozwija zasoby społeczne palacza, pozwalając lepiej i skuteczniej radzić sobie w sytuacja społecznych, problemach oraz postrzeganiu samego siebie. Przygotowuje również na ewentualne nawroty palenia, co w przypadku samodzielnego porzucenia nałogu, jest zdecydowanie częstsze i z reguły kończy się powrotem do palenia..

Jak wygląda proces leczenia osoby uzależnionej?

Jak już wcześniej nadmieniłem, profesjonalna terapia oferuje szereg oddziaływań w sferze poznawczej pacjentów. Dostarcza oprócz fachowej wiedzy dotyczącej sposobów radzenia sobie z głodem nikotynowym, informacji o mechanizmach uzależnienia. Pacjenci identyfikują własne mechanizmy i uczą się skutecznego radzenia sobie z nimi. Pracujemy w formie treningów nad radzeniem sobie z krytyką oraz wyrażania krytyki. Pacjenci pracują również nad rozwojem poczucia własnej wartości, co w przypadku palenia jest jednym z podstawowych czynników sięgnięcia po pierwszego papierosa. To przecież ten pierwszy papieros dodawał powagi., a początkujący adept palenia czuł się prawdziwie dorosłym. Generalnie terapia dla osób chcących skutecznie rozstać się paleniem trwa ok. 3 m-cy w formie terapii krótkoterminowej

Czy kaźdy nałóg jest zgubny dla naszego zdrowia?

Generalnie należy przyjąć, że każde zachowanie nałogowe, które wywiera niekorzystny wpływ na fizyczne bądź psychiczne zdrowie należy uznać za szkodliwe. Za szczególnie szkodliwe należy uznać wszelkie zachowania nałogowe związane z przyjmowaniem substancji do wewnątrz (uzależnienia substancjalne) poprzez przyjmowanie doustne, wziewne, dożylne czy inhalacje(np. palenie papierosów). Równie szkodliwe w skutkach są uzależnienia czynnościowe, powodujące szereg zagrożeń zdrowia fizycznego i psychicznego, ze śmiercią włącznie.

Czy to prawda że w ciąży nie wolno rzucać palenia?

To brzmi jak typowa intelektualizacja (jeden z mechanizmów uzależnienia), która z jednej strony nie pozwala na rzucenie palenia, a z drugiej strony daje przyzwolenie na kontynuację zgubnego nałogu. Dym tytoniowy i jego szereg toksycznych składników, z krwią matki przedostaje się do rozwijającego płodu i nie pozostają obojętne na rozwijające się komórki dziecka. Nikotyna, która również dostaje się do komórek mózgowych, powoduje, że dziecko uzależnia się od niej biologicznie, tzn., ze nikotyna staje się niezbędna do ,,normalnego funkcjonowania”. Dziecko w późniejszym okresie życia staje się bardziej podatne na jej wpływ, co skutkuje wczesną inicjacją palenia papierosów.

Gdzie może szukać pomocy osoba uzależniona od palenia papierosów?

W ośrodku leczenia uzależnień. Warto umówić się na sesję terapeutyczną z terapeutą. Można też poszukać grup samopomocowych, które również oferują pomoc i wsparcie palaczom, którzy chcą porzucić zgubny nałóg.

Terapia w ośrodku, samodzielna walka czy suplementy z apteki? Co jest najskuteczniejsze w rzucaniu palenia?

Warto szukać kompleksowych rozwiązań, gdyż samo zaprzestanie palenia jest najmniej skutecznym sposobem jak i o równie niskiej trwałości. Osoby zaprzestające samodzielnie palenia częściej sięgają po kolejnego papierosa. Na pewno najskuteczniejszym sposobem jest profesjonalna terapia w ośrodku leczenia uzależnień. Można też się wspomagać farmakoterapią, co może stanowić bardzo dobre uzupełnienie terapii.

>> Ranking Ośrodków Terapii w Polsce

Co powinien wiedzieć rodzic spodziewający się dziecka/wychowujący dziecko w
atmosferze dymu tytoniowego?

Oprócz tego, że dziecko staje się biernym palaczem, a więc wdycha wszystkie te toksyczne substancje zawarte w dymie tytoniowym, to modeluje mu się pewien wzorzec zachowań, który w niedalekiej przyszłości zapewne zostanie odtworzony. Tak więc przykład idzie z góry, to jest od nas rodziców.

Dziękujemy za rozmowę

Dziękujemy

Zapraszamy do udziału w akcji #kochamniepale